Rời giảng đường đại học với đầy ắp lý thuyết, sinh viên Dược không khỏi băn khoăn về những trải nghiệm thực tế tại nhà thuốc. Kỳ thực tập đầu đời vừa là niềm háo hức khám phá, vừa là nỗi lo lắng về những công việc mình sẽ phải đảm nhận.

Vậy, thực tập sinh ngành dược thực sự sẽ làm những gì tại một nhà thuốc? Cần chuẩn bị những gì để không còn cảm thấy bỡ ngỡ? Bài viết này được biên soạn dành riêng cho bạn, những sinh viên Dược đang chuẩn bị cho bước chân đầu tiên vào môi trường làm việc chuyên nghiệp, giúp bạn hiểu rõ công việc thực tập tại nhà thuốc và tự tin bước vào kỳ thực tập đầy hứa hẹn.

1. Thực tập tại nhà thuốc: Nền tảng vững chắc cho dược sĩ tương lai

Kỳ thực tập tại nhà thuốc không đơn thuần là một thủ tục bắt buộc để hoàn thành chương trình đào tạo ngành Dược, mà còn là một hành trình trải nghiệm thực tế vô giá, đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp dược sĩ chuyên nghiệp trong tương lai. Đây là giai đoạn mà những kiến thức lý thuyết được “chuyển hóa” thành kỹ năng thực hành, giúp sinh viên có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về vai trò và trách nhiệm của một người dược sĩ trong cộng đồng. Dưới đây là những mục tiêu then chốt mà mỗi sinh viên nên hướng tới trong suốt quá trình thực tập tại nhà thuốc:

• Hiểu rõ “bộ máy” vận hành của một nhà thuốc: Bước chân vào một nhà thuốc thực tế, sinh viên sẽ nhận ra rằng đây không chỉ là nơi diễn ra hoạt động mua bán thuốc thông thường. Đó là một hệ thống được tổ chức chặt chẽ với nhiều bộ phận, quy trình và sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên. Mục tiêu quan trọng đầu tiên là giúp sinh viên “mục sở thị” và thấu hiểu cách thức một nhà thuốc hoạt động hiệu quả. Từ cách bố trí không gian, sắp xếp và bảo quản thuốc theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt (GPP – Good Pharmacy Practice), đến quy trình tiếp đón, tư vấn và bán thuốc cho khách hàng, cũng như công tác quản lý hồ sơ, sổ sách và các hoạt động hành chính khác. Việc quan sát và từng bước làm quen với “guồng máy” này sẽ giúp sinh viên hình dung rõ ràng hơn về môi trường làm việc thực tế và vai trò của mình trong đó.

• “Mắt thấy, tay sờ” thế giới thuốc và quy trình dược: Những trang sách và bài giảng trên lớp cung cấp nền tảng lý thuyết vững chắc về dược lý, dược hóa, và các nhóm thuốc. Tuy nhiên, kỳ thực tập mang đến cơ hội để sinh viên được trực tiếp tiếp xúc với vô vàn các loại thuốc khác nhau, từ những biệt dược quen thuộc đến các thuốc generic, từ thuốc kê đơn cần sự chỉ định của bác sĩ đến các thuốc không kê đơn thông dụng. Việc tham gia vào quy trình bán thuốc dưới sự hướng dẫn của dược sĩ, quan sát cách họ đọc và xử lý đơn thuốc, cũng như tìm hiểu về các quy định pháp lý liên quan đến thuốc, sẽ giúp sinh viên củng cố kiến thức chuyên môn và phát triển khả năng nhận diện, phân loại thuốc trong thực tế.

• Trau dồi kỹ năng “mềm” và nghiệp vụ quản lý: Dược sĩ hiện đại không chỉ cần kiến thức chuyên môn sâu rộng mà còn cần trang bị những kỹ năng mềm quan trọng để tương tác hiệu quả với khách hàng và đồng nghiệp. Kỳ thực tập là một “trường học” tuyệt vời để rèn luyện kỹ năng giao tiếp, lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của người bệnh, giải thích thông tin về thuốc một cách rõ ràng và dễ hiểu. Bên cạnh đó, việc tham gia vào các hoạt động nhập – xuất kho, kiểm kê hàng hóa, làm quen với các phần mềm quản lý bán hàng sẽ giúp sinh viên bước đầu làm quen với các nghiệp vụ quản lý cơ bản, một yếu tố quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và hiệu quả của nhà thuốc sau này.

2. Thực tập nhà thuốc làm những gì?

Kỳ thực tập tại nhà thuốc là cơ hội để sinh viên Dược bước ra khỏi môi trường học thuật và hòa mình vào nhịp sống thực tế của một cơ sở cung ứng thuốc. Thay vì chỉ học lý thuyết, bạn sẽ được trực tiếp tham gia hoặc quan sát các hoạt động hàng ngày, từ việc tiếp xúc với thuốc đến tương tác với khách hàng. Dưới đây là những công việc phổ biến mà sinh viên thực tập có thể được trải nghiệm:

2.1 Tiếp cận quy trình hoạt động: “Ngày đầu tiên đi làm” của dược sĩ

Mục tiêu quan trọng trong giai đoạn thực tập là nắm bắt được cách một nhà thuốc vận hành trơn tru. Sinh viên sẽ có cơ hội:

• Quan sát và tham gia vào quy trình bán thuốc: Đây là hoạt động cốt lõi của mọi nhà thuốc. Sinh viên sẽ được theo dõi cách dược sĩ đón tiếp khách hàng, lắng nghe họ trình bày triệu chứng hoặc yêu cầu, tìm kiếm và lấy thuốc theo đơn hoặc tư vấn, kiểm tra lại thuốc trước khi giao, hướng dẫn sử dụng và thanh toán. Tùy vào quy định của từng nhà thuốc và sự hướng dẫn của dược sĩ, bạn có thể được tham gia vào một số bước nhất định trong quy trình này.
• Hiểu luồng công việc từ tiếp nhận khách đến hoàn tất đơn thuốc: Để một đơn thuốc được xử lý hiệu quả, có một trình tự các bước cần tuân thủ. Sinh viên sẽ được làm quen với luồng công việc này, từ khi khách hàng bước vào nhà thuốc, trình bày nhu cầu, dược sĩ tiếp nhận thông tin, tra cứu thuốc (nếu cần), lấy thuốc, kiểm tra tương tác thuốc (nếu là thuốc kê đơn), tư vấn sử dụng, thanh toán và cuối cùng là hoàn tất giao dịch. Việc hiểu rõ luồng công việc này giúp sinh viên có cái nhìn hệ thống về hoạt động của nhà thuốc.

2.2 Sắp xếp và phân loại thuốc: “Ngôi nhà” ngăn nắp của dược phẩm

Một nhà thuốc hoạt động hiệu quả cần có hệ thống sắp xếp và quản lý thuốc khoa học. Sinh viên thực tập thường được giao nhiệm vụ hoặc tham gia vào các hoạt động sau:

• Phân loại thuốc theo nhóm tác dụng, ABC, hạn dùng: Thuốc trong nhà thuốc được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau để dễ dàng tìm kiếm và quản lý. Sinh viên sẽ được học cách phân loại thuốc theo nhóm tác dụng dược lý (ví dụ: thuốc giảm đau, kháng sinh, hạ sốt), theo nguyên tắc ABC (phân loại dựa trên giá trị và tần suất bán), và đặc biệt là theo hạn sử dụng (FEFO – First Expired, First Out).
• Kiểm tra nhãn mác, hạn sử dụng, vệ sinh tủ thuốc: Đảm bảo chất lượng thuốc là ưu tiên hàng đầu. Sinh viên sẽ được hướng dẫn cách kiểm tra thông tin trên nhãn mác (tên thuốc, hàm lượng, nhà sản xuất, số lô), theo dõi hạn sử dụng để loại bỏ thuốc hết hạn, và tham gia vào việc vệ sinh, sắp xếp tủ kệ thuốc đảm bảo môi trường bảo quản tốt nhất.

2.3 Tư vấn khách hàng: “Người bạn” đáng tin cậy của người bệnh

Một trong những vai trò quan trọng của dược sĩ tại nhà thuốc là tư vấn và cung cấp thông tin thuốc cho khách hàng. Trong quá trình thực tập, sinh viên sẽ:

• Giao tiếp với khách theo hướng dẫn của dược sĩ: Ban đầu, bạn sẽ chủ yếu quan sát cách dược sĩ giao tiếp, lắng nghe và đặt câu hỏi để hiểu rõ nhu cầu của khách hàng. Sau đó, dưới sự giám sát, bạn có thể được thực hành giao tiếp, giải đáp thắc mắc đơn giản của khách hàng.
• Gợi ý thuốc thông thường cho các triệu chứng phổ biến: Dưới sự hướng dẫn và kiểm tra của dược sĩ, sinh viên có thể được tham gia vào việc gợi ý các loại thuốc không kê đơn cho các triệu chứng thường gặp như đau đầu, cảm cúm, đau bụng nhẹ. Đây là cơ hội để áp dụng kiến thức về các nhóm thuốc OTC (Over-The-Counter).

2.4 Kiểm kê, nhập xuất hàng hóa: “Quản gia” của kho thuốc

Việc quản lý kho thuốc hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo nguồn cung thuốc ổn định và tránh thất thoát. Sinh viên thực tập có thể tham gia vào:

• Ghi nhận số lượng thuốc mới về: Khi có lô hàng thuốc mới nhập, sinh viên có thể được hướng dẫn cách kiểm tra số lượng, đối chiếu với hóa đơn và ghi nhận thông tin vào sổ sách hoặc phần mềm quản lý.
• Làm quen phần mềm quản lý bán hàng: Hầu hết các nhà thuốc hiện đại đều sử dụng phần mềm để quản lý thuốc, theo dõi doanh thu và các hoạt động khác. Sinh viên sẽ có cơ hội làm quen với giao diện và các chức năng cơ bản của phần mềm này.

2.5 Ghi chép nhật ký thực tập

Đây là một công việc quan trọng không thể thiếu trong suốt quá trình thực tập:

• Ghi lại công việc hàng ngày, bài học rút ra: Sinh viên cần chủ động ghi chép lại những công việc mình đã tham gia, những kiến thức mới học được, những tình huống thực tế đã quan sát và những bài học kinh nghiệm rút ra từ đó.
• Dùng làm tài liệu viết báo cáo cuối kỳ: Nhật ký thực tập sẽ là nguồn tài liệu quý giá để sinh viên tổng hợp và viết báo cáo thực tập cuối kỳ, đánh giá lại quá trình học hỏi và những thành tựu đã đạt được.

3. Những kỹ năng nên chuẩn bị trước khi thực tập

Để tận dụng tối đa cơ hội học hỏi và tránh khỏi những bỡ ngỡ ban đầu, sinh viên Dược nên chủ động trang bị cho mình một số kỹ năng cơ bản trước khi bước vào kỳ thực tập tại nhà thuốc. Những kỹ năng này không chỉ giúp bạn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao mà còn tạo ấn tượng tốt với dược sĩ hướng dẫn và đồng nghiệp.

• Giao tiếp cơ bản với bệnh nhân: Dù chưa được phép tư vấn chuyên sâu, khả năng giao tiếp lịch sự, rõ ràng và thấu hiểu là vô cùng quan trọng. Hãy luyện tập cách chào hỏi, lắng nghe người bệnh trình bày triệu chứng, đặt những câu hỏi mở để thu thập thông tin (dưới sự hướng dẫn), và diễn đạt một cách dễ hiểu. Kỹ năng này giúp bạn tạo dựng mối quan hệ tốt với khách hàng và hỗ trợ dược sĩ hiệu quả hơn.

• Nhớ tên thuốc, biệt dược thông dụng: Làm quen trước với tên các nhóm thuốc (ví dụ: kháng sinh, giảm đau, hạ sốt) và một số biệt dược phổ biến sẽ giúp bạn không cảm thấy quá xa lạ khi tiếp xúc với tủ thuốc. Bạn có thể tìm hiểu thông qua sách vở, tài liệu học tập hoặc các nguồn thông tin trực tuyến uy tín. Việc này giúp bạn nhanh chóng định hướng và hỗ trợ dược sĩ trong việc tìm kiếm thuốc.

• Kiến thức cơ bản về phân loại, bảo quản thuốc: Ôn lại kiến thức về các cách phân loại thuốc (theo nhóm tác dụng, dạng bào chế, đường dùng) và các nguyên tắc bảo quản thuốc cơ bản (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng). Hiểu rõ những điều này giúp bạn thực hiện tốt hơn công việc sắp xếp và kiểm tra thuốc, đảm bảo chất lượng dược phẩm.

• Làm quen với phần mềm Excel và phần mềm quản lý thuốc: Trong môi trường làm việc hiện đại, việc sử dụng phần mềm quản lý là rất phổ biến. Hãy trang bị cho mình những kỹ năng cơ bản về Excel (nhập liệu, sắp xếp, lọc dữ liệu) và tìm hiểu trước về một số phần mềm quản lý nhà thuốc thông dụng (nếu có thể). Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp cận và thực hiện các công việc liên quan đến quản lý kho và bán hàng.

Lưu ý: Không cần phải trở thành chuyên gia trước khi thực tập, nhưng việc có sự chuẩn bị cơ bản về những kỹ năng này sẽ giúp bạn tự tin hơn và học hỏi hiệu quả hơn trong suốt quá trình thực tập.

4. Kinh nghiệm khi thực tập tại nhà thuốc

Kỳ thực tập tại nhà thuốc không chỉ là thời gian để thực hành kiến thức mà còn là cơ hội để học hỏi những kinh nghiệm quý báu từ những người đi trước. Dưới đây là một số lời khuyên giúp bạn có một kỳ thực tập hiệu quả và tạo ấn tượng tốt:

• Chủ động hỏi – quan sát – ghi chép: Đừng ngần ngại đặt câu hỏi khi bạn có thắc mắc về bất kỳ quy trình, loại thuốc hay tình huống nào. Dược sĩ hướng dẫn và các nhân viên khác là nguồn kiến thức thực tế vô giá. Hãy quan sát cách họ làm việc, cách họ tương tác với khách hàng và ghi chép lại những điều bạn học được vào nhật ký thực tập. Sự chủ động và ham học hỏi luôn được đánh giá cao.

• Giao tiếp khéo léo với dược sĩ hướng dẫn và khách hàng: Xây dựng mối quan hệ tốt với dược sĩ hướng dẫn bằng cách tôn trọng ý kiến, tuân thủ chỉ dẫn và thể hiện sự nhiệt tình học hỏi. Khi tương tác với khách hàng (dưới sự giám sát), hãy giữ thái độ lịch sự, nhã nhặn và kiên nhẫn lắng nghe. Kỹ năng giao tiếp tốt sẽ giúp bạn tạo được thiện cảm và học hỏi được nhiều điều.

• Ghi nhớ các nhóm thuốc và sản phẩm thường gặp: Trong quá trình thực tập, hãy cố gắng ghi nhớ tên các nhóm thuốc chính, các biệt dược phổ biến và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe thường được bán tại nhà thuốc. Bạn có thể tạo danh sách và học chúng ngoài giờ làm việc. Việc này giúp bạn làm quen nhanh hơn với công việc và hỗ trợ dược sĩ hiệu quả hơn.

• Tôn trọng quy định tại nơi thực tập, giữ thái độ cầu thị: Mỗi nhà thuốc đều có những quy định và nguyên tắc làm việc riêng. Hãy tìm hiểu và tuân thủ chúng một cách nghiêm túc. Luôn giữ thái độ cầu thị, sẵn sàng học hỏi và chấp nhận những lời góp ý từ dược sĩ hướng dẫn và đồng nghiệp. Thái độ tích cực và chuyên nghiệp sẽ giúp bạn hòa nhập tốt hơn và tạo dựng uy tín.

Lời khuyên thêm:

• Tìm hiểu trước về nhà thuốc bạn sẽ thực tập: Nếu có thể, hãy tìm hiểu thông tin về quy mô, loại hình hoạt động và các dịch vụ chính của nhà thuốc trước khi bắt đầu thực tập. Điều này giúp bạn có sự chuẩn bị tâm lý tốt hơn.
• Đúng giờ và trang phục chỉnh tề: Luôn đến đúng giờ và mặc trang phục theo quy định của nhà thuốc (thường là áo blouse trắng). Điều này thể hiện sự tôn trọng và tính chuyên nghiệp của bạn.
• Chủ động đề xuất hỗ trợ: Khi bạn đã quen với một số công việc cơ bản, hãy chủ động đề xuất giúp đỡ dược sĩ và các nhân viên khác. Điều này cho thấy sự nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm của bạn.
• Xem xét các tình huống thực tế: Hãy cố gắng liên hệ những kiến thức đã học với những tình huống thực tế bạn quan sát được tại nhà thuốc. Điều này giúp bạn hiểu sâu hơn về cách áp dụng lý thuyết vào thực hành.

5. Câu hỏi thường gặp

Trước khi bước vào kỳ thực tập tại nhà thuốc, sinh viên Dược thường có nhiều câu hỏi và băn khoăn. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp và câu trả lời giúp bạn có sự chuẩn bị tốt hơn:

Câu hỏi: Có được bán thuốc không?

• Trả lời: Thường thì sinh viên thực tập không được phép tự ý bán thuốc, đặc biệt là các thuốc kê đơn. Tuy nhiên, bạn có thể được giao nhiệm vụ hỗ trợ dược sĩ trong việc lấy thuốc theo đơn đã được kiểm duyệt, theo dõi và ghi lại thông tin đơn thuốc dưới sự giám sát chặt chẽ. Mục tiêu chính của bạn trong giai đoạn này là quan sát và học hỏi quy trình bán thuốc một cách bài bản.

Câu hỏi: Ngày đầu tiên cần chuẩn bị gì?

• Trả lời: Trong ngày đầu tiên, bạn nên chuẩn bị:
  • Áo blouse trắng: Đây thường là trang phục bắt buộc tại các cơ sở y tế và nhà thuốc. Hãy đảm bảo áo của bạn sạch sẽ và phẳng phiu.
  • Sổ ghi chép và bút: Để ghi lại những thông tin quan trọng, quy trình làm việc và những điều bạn học hỏi được.
  • Tinh thần học hỏi và thái độ tích cực: Sự nhiệt tình và sẵn sàng học hỏi luôn được đánh giá cao. Hãy đến với tâm thế cởi mở và chủ động.
  • Giấy tờ tùy thân và các giấy tờ liên quan đến thực tập: (Ví dụ: giấy giới thiệu của trường, sơ yếu lý lịch – tùy yêu cầu của nhà thuốc). Hãy hỏi trước nhà thuốc về những giấy tờ cần thiết.

Câu hỏi: Có được hỗ trợ chi phí thực tập không?

• Trả lời: Vấn đề hỗ trợ chi phí thực tập tùy thuộc vào chính sách của từng nhà thuốc. Một số nhà thuốc có thể hỗ trợ một khoản nhỏ chi phí ăn trưa, đi lại hoặc phụ cấp thực tập. Tuy nhiên, cũng có nhiều nơi không có chính sách hỗ trợ này. Bạn nên hỏi rõ thông tin này trước khi bắt đầu thực tập để có sự chuẩn bị tốt nhất về tài chính.

Kết luận

Kỳ thực tập tại nhà thuốc không chỉ là một yêu cầu bắt buộc trong chương trình đào tạo, mà còn là một hành trình trải nghiệm thực tế đầy giá trị, mở ra cánh cửa đầu tiên vào thế giới hành nghề dược. Đây là cơ hội бесценный để sinh viên Dược chuyển hóa những kiến thức lý thuyết đã học thành kỹ năng thực hành, làm quen với quy trình vận hành chuyên nghiệp của một nhà thuốc hiện đại, và trau dồi những kỹ năng mềm quan trọng như giao tiếp và quản lý.

Những công việc đa dạng mà sinh viên được tiếp cận, từ việc quan sát quy trình bán thuốc, sắp xếp và phân loại dược phẩm, hỗ trợ tư vấn khách hàng (dưới sự giám sát), đến làm quen với các nghiệp vụ quản lý kho và ghi chép nhật ký thực tập, đều góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho sự nghiệp dược sĩ tương lai. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng những kỹ năng cơ bản trước khi thực tập và chủ động học hỏi, quan sát, ghi chép trong suốt quá trình thực tập sẽ giúp sinh viên tận dụng tối đa cơ hội này.

Hãy nhớ rằng, thái độ tích cực, sự tôn trọng quy định và tinh thần cầu thị luôn là chìa khóa để bạn hòa nhập tốt và tạo ấn tượng tốt tại nơi thực tập. Kỳ thực tập không chỉ mang đến kinh nghiệm làm việc thực tế mà còn có thể mở ra những cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn sau khi tốt nghiệp.